Kryzys – czasem okazja w przebraniu, a my bezradni wobec przemocy instytucji
Żyjemy w świecie, gdzie instytucje powinny być postrzegane jako bastiony bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
Ufając ich kompetencji i neutralności, powierzamy im nasze losy, zdrowie, a nawet życie. Ale co się dzieje, gdy to zaufanie zostaje nadszarpnięte? Co się dzieje, gdy sama instytucja staje się źródłem przemocy, a my stoimy bezradni, wiedząc o swoich prawach, ale nie mogąc ich dochodzić?
Kryzys to często okres, w którym nasze dotychczasowe pewniki zawodzą. W obliczu niepewności i chaosu, szukając ratunku, zwracamy się do instytucji, które powinny zapewnić pomoc i ochronę. Paradoksalnie, to właśnie w takich momentach łatwo stajemy się ofiarami przemocy ze strony tych, którzy powinni nas chronić. Przemoc instytucjonalna to skomplikowane zjawisko, obejmujące całą gamę działań: od ignorowania potrzeb, przez niedbałość i zaniedbania, aż do fizycznego i psychicznego znęcania się. Dotyka nie tylko osób w kryzysie bezdomności, uzależnionych czy chorych psychicznie, ale także rodziców zmagających się z trudnościami wychowawczymi, osób doznających przemocy domowej czy osób z niepełnosprawnością.
Dlaczego tak trudno zwalczać przemoc instytucjonalną?
- Brak świadomości problemów: Często nie zdajemy sobie sprawy z zakresu i skali przemocy instytucjonalnej. Uważamy, że takie zachowania są wyjątkiem, a nie normą.
- Niewystarczająca ochrona prawna: Prawa osób pokrzywdzonych przez instytucje są często niedoskonałe i trudne do egzekwowania. Urzędnika spotykamy w takich sytuacjach z „syndromem boga”.
- Bariery w dostępie do pomocy: Osoby pokrzywdzone często nie wiedzą, gdzie zgłosić problem, a ich próby uzyskania pomocy są blokowane przez biurokrację i brak współpracy między instytucjami.
- Strach przed represjami: Osoby pokrzywdzone często obawiają się odpowiedzi instytucji, blokowania działań, nadmiernych kontroli lub jej odwetów.
Co możemy zrobić?
- Budowanie świadomości: Musimy wszyscy mieć świadomość problemów i ryzyk związanych z przemocą instytucjonalną.
- Wzmocnienie systemu ochrony prawnej: Konieczne jest ustanowienie jasnych i egzekwowanych norm prawnych chroniących osoby pokrzywdzone przez instytucje.
- Ułatwienie dostępu do pomocy: Należy stworzyć łatwo dostępne i efektywne mechanizmy pomocy dla osób pokrzywdzonych przez instytucje.
- Wzmocnienie systemu kontroli: Konieczne jest stworzenie niezależnych organów kontrolujących działalność instytucji i monitorujących naruszenia praw człowieka
Przemoc instytucjonalna jest problemem systemowym, który dotyka nas wszystkich. Aby z nią walczyć, potrzebne jest zaangażowanie społeczeństwa, instytucji i rządu. Musimy razem stworzyć system, który będzie chronić nas wszystkich, a nie tylko tych, którzy mają najwięcej władzy i wpływu. Pamiętajmy, że głos ofiar przemocy instytucjonalnej jest ważny i zasługuje na bycie usłyszanym.